Ook heeft Jan veel te maken met de theaterorgels in Nederland.

Jan reviseert, onderhoudt, herstelt maar bespeelt ook regelmatig het theaterorgel.
Samen met vrienden houdt hij de theaterorgel, ook wel bioscooporgel genoemd, in ere.
Kijk maar eens op een andere website, gemaakt door Jan.
www.theaterorgel.nl

 

1a 

Hoe het begon

  In de jaren dertig van de vorige eeuw stonden in veel Nederlandse
  theaters en bioscopen orgels opgesteld die dienden om de toen nog
  geluidloze films van muziek en geluiden te voorzien, variërend van het
  geluid van een vertrekkende trein tot en met de toeter van een
  T-Ford en vogeltjes.

  Theaterorgels (ook wel bioscooporgels genoemd) zijn volwaardige
  “een-mans orkesten”. Na de opkomst van de geluidsfilm werden veel 
  orgels uit de bioscopen verwijderd en gesloopt (evenals overigens vele
  theaters en bioscopen zelf).

  Gelukkig zijn niet alle orgels verloren gegaan. In de jaren zestig en
  zeventig werden er ook gelijkwaardige orgels in studio’s van enkele
  omroepen (onder andere van de VARA en AVRO) opgebouwd.

 

   

Over het theaterorgel

Zoals gezegd, het theaterorgel werd vroeger gebruikt bij de geluidloze, 'stomme' film.
Het was een belevenis om naar een knipperende zwart/wit film van Laurel en Hardy of Buster Keaton te kijken met dan het orgel als begeleiding. Hoe ging dat?

"Oeiii, wat gebeurt er nu ? Wat doet Stan Laurel nou? Gevaaaarlijk !" (spannende muziek)
Daar komt ineens een auto aan. "TOET TOET' (de organist drukt op een speciale orgelknop  waardoor je een echte autoclaxon hoort.)
"PAS OOOOP !!! " Er rijdt een trein tegen een huis aan. (de organist legt zijn hele arm op het klavier van het orgel.)   "WOEMMMMM"
Gelukkig, alles gaat goed met Stan Laurel (en er klinkt weer vrolijke muziek uit het orgel).

Iedereen schaterde het uit. Het was heel vermakelijk en dat is het nog !!
Hoezo nog ? Ja, want het wordt nog steeds gedaan. Naast de geweldige concerten wordt ook met enige regelmaat weer een zwijgende film op het theaterorgel begeleid.  En dat blijft leuk!

Iets over de techniek

Naast de imposante volle typische orgelklanken (er staan al gauw zo'n 900 verschillende orgelpijpen) worden ook andere instrumenten aangestuurd. Denk hierbij aan een xylofoon of een klokkenspel (metallofoon ofwel klinkende belletjes). Op elke houten bar van de xylofoon zit dan een luchtbalgje met een hamertje. Druk je op een toets van de speeltafel, dan zet het luchtbalgje uit zodat het hamertje op de houten bar slaat en je de toon van de xylofoon hoort. Zo zijn er ook buisklokken, een vibrafoon of er wordt op afstand een echte piano bediend.
Daarnaast zijn er ook veel effecten op een theaterorgel te vinden zoals: een autoclaxon, vogeltjes, slagwerkinstrumenten, sirene, stoomfluit, paardehoeven, wind en regen.

De luchtbalgen worden via een elektromagneetventiel door lucht aangestuurd.

Voor het oog ziet de speeltafel er hetzelfde uit als die van een groot electronisch orgel met heel veel knopjes. Maar uit deze speeltafel komt totaal geen geluid:  alle instrumenten die in de orgelkamer(s) zijn opgesteld worden vanaf de speeltafel op enige afstand bediend.

Met de volumepedalen onder het orgel kunnen de grote houten lamellen bij de orgelkamers geopend en gesloten worden waardoor je hard of zacht geluid hoort. Deze lamellen worden shutters genoemd.

Laurel en Hardy met het Theaterorgel

Voordat je het orgel kan bespelen, moet eerst een grote blower gestart worden. Want er is heel veel lucht nodig voor al deze instrumenten. Door een grote buis waarin je bijna kunt staan, wordt de lucht naar de orgelkamers getransporteerd.


Onderhoud

De meeste theaterorgels in Nederland worden door de Nederlandse Orgel Federatie in stand gehouden. Het is een vereniging, een vrijwilligersorganisatie met actieve leden, maar met gelukkig ook een groot aantal financieel ondersteunende leden. Omdat de vereniging geen subsidie krijgt en het onderhoud aan theaterorgels een kostbare zaak is, zijn leden en donateurs van essentieel belang voor het voortbestaan van de vereniging en daarmee de theaterorgels in Nederland.

De theaterorgels (kunnen) worden gebruikt voor allerlei soorten evenementen:
- concerten (er worden regelmatig concerten gegeven door - vaak Engelse - organisten)
- het begeleiden van geluidloze films
- open dagen (kom zelf spelen op dit machtige orgel)
- organistendagen (diverse Nederlandse organisten geven miniconcerten)
- dansavonden, verjaardagen
- en nog veel meer.

Veel ouderen kunnen zich maar al te goed herinneren wat een super 'avondje uit' het was met zo’n Theaterorgel. Wie kent niet Cor Steyn nog? (bekend o.a. van Dorus/Tom Manders). Cor speelde ook vaak op de theaterorgels, bijvoorbeeld in het Amsterdamse Tuschinski en City theater.

Maar gelukkig raakt nu ook steeds jonger publiek weer bekend met het theaterorgel en raken ze onder de indruk als ze in zo’n orgelkamer staan en er op het orgel gespeeld wordt. Je voelt daar de wind tegen je aanblazen en door het overweldigende geluid doe je dan al gauw je handen op je oren.

 

Voor meer informatie: www.theaterorgel.nl

VST instrument

kamioooka760494D7-3F59-460F-452A-5DA344F6A561.jpg
Kamiooka VSTi
sonigen77E73A20-EB58-5751-B81F-1F6A0FE3C413.jpg
Sonigen Modular VSTi
stepmachine2BB7C0A90-6291-E446-9EDA-85280A950ED4.jpg
Step Machine 1 VSTi
stepmachine190282C17-38C4-FED0-E299-80A2369EA929.jpg
Step Machine 2 VSTi
polyana-127607B93-68B0-493A-DFC1-85BD04D7A0D0.jpg
Poly Ana VSTi
1basickitDB072A37-74E9-507D-B4D4-0659D02F6EE4.jpg
Diverse VST effecten
revitar97556D30-0A84-52E7-5896-233DA6F6E00B.jpg
Revitar
polyana-27C86E167-3568-9F76-A346-F578DE547509.jpg
Poly Ana template 2 VSTi
casiovl1559ADB12-2E4C-FAB7-E9D5-02A63E8E0F3E.jpg
Casio VLtone 5 VSTi
tremoloCB4DF9BD-C2E1-0C8A-5D5D-90343E1B14A6.jpg
Tremolo VST effect
duet9F65554C-33CA-3E85-C843-5BB37A832900.jpg
Duet Vocal Harmonizer
samsaraasf1E16EF86E-225F-F4E1-8355-DF56E2A71CFC.jpg
Samsara VSTi
polyana-3381171EF-DBA1-B484-D40E-F8840DA80587.jpg
Poly Ana Template 2 VSTi
smexoscope-vstDD58C634-8517-60FE-1DAC-F98547724FBC.jpg
Smexoscope VST effect
cm-eqB99774B8-6678-F68E-6F73-BE2E6F1EE2D0.png
CM-EQ VST effect
dexed2889445D-6532-5644-D9CD-FB857CF27FC3.png
Dexed
amfreehandDB1A7037-6139-416D-4D4D-41510C0580B7.jpg
AM Freehand VSTi
4frontpianoC29615AD-E419-B606-248C-6FC6995F1756.jpg
organized-trioFE90E750-C965-5205-1F29-8878C26F2421.jpg
Organized Trio VSTi
mp-eq2115A744-F5AD-C59A-7D9F-57CECA823186.png
MP-EQ VST effect
classicflangerC083E38E-0015-80B9-CF4E-079450C61217.jpg
Classic Chorus
classicdelay2F077559-D802-466D-0923-A536DD32C6B2.jpg
Classic Delay
classicphaserD4D2214D-1051-BA54-3E63-86A86FE44A8F.jpg
Classic Phaser
classicchorusF403AD1B-7432-EF6D-BFA1-4D8FEF152142.jpg
Classic Chorus
davosynthB0E10398-F95A-940A-E972-655749E03467.jpg
Davosynth VSTi
micromoon9DA41372-53AA-97D0-10A4-3373925D5649.jpg
Micromoon VSTi
effectizer0942E805-AF56-0179-0E79-8F8D792E5549.jpg
Effectizer VST effect
moonsonosx4BD4F281-EB11-971E-079A-EA3BEC717FDF.jpg
Moonsonosx VSTi
mrdonald0E2CC0B5-8645-1567-C197-02A3EA0A3FE0.jpg
mr. Donald VST tremolo effect
ocet449A5B6A-78F6-2687-39FB-BDD61459072D.jpg
Ocet VSTi
odsayFD5679F3-5F64-3A0D-5253-C5CABB62D4E7.jpg
tapotronicD24FE2C4-B5F9-F208-46FF-4B663C8E06E7.jpg
Tapotronic VSTi